top of page

Özgürlük, Adalet ve Eşitliğin Bedeli: Ölüm

Yazarın fotoğrafı: Saliha GültaşSaliha Gültaş

-25 Kasım Üzerine Bir Deneme-


Saliha Mihriban Gültaş*[1]

ÖZ

25 Kasım, Birleşmiş Milletler tarafından "Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması İçin Uluslararası Mücadele Günü" olarak ilan edilmiştir. Bu tarihin belirlenmesi elbette ki tesadüf değildi. Bu günü önemli hale getiren olay 25 Kasım 1960 yılında “Mirabal Kardeşler”[2] olarak bilinen üç kız kardeşin Dominik Cumhuriyeti’ni yöneten diktatör Rafael Trujillo’nun emriyle öldürülmelerinin yıl dönümüdür. Güçlü, zeki ve cesaretli kadınlar olan Mirabal kardeşler Trujillo ve onun diktatörlük rejimine muhalefetin en sembol isimleriydiler. “Mariposa” (kelebek) kod adıyla 14 Haziran Devrimci Hareketi adlı muhalif bir yer altı örgütlenmesinde diktatörlük karşıtı mücadele sürdürdüler. Kız kardeşlerin direniş faaliyetlerine kocaları da katıldılar ve hem kız kardeşler hem de eşleri defalarca hapse atıldılar. 25 Kasım 1960 tarihinde Patria, Minerva ve Maria Teresa hapishanedeki kocalarının ziyareti ardından evlerine döndükleri sırada Trujillo’nun gizli polisleri tarafından dövülerek, işkence edilerek vahşice öldürüldüler. Cinayet örtbas edilmeye çalışılışsa da yurt içinde ve yurt dışında Mirabal kardeşlerin katilinin diktatörlük rejimi olduğu biliniyordu. Kısa sürede kahraman olarak anılan kız kardeşler o günleri göremeseler de çabalarında başarılı oldular. Kamuoyunun tepkisi büyümüş, eylemler hız kazanmıştı ve ölümlerinden altı ay sonra 1961’de Trujillo, muhalifleri tarafından öldürüldü. Kadınların özgürlük, eşitlik, adalet mücadelesi ise günümüzde hala yaşamaktadır.


Anahtar Kelimeler: 25 Kasım, Mirabal Kardeşler, Direniş


GİRİŞ

Mirabal kardeşler Dominik Cumhuriyeti’nin Salcedo Eyaletinde aileleriyle birlikte yaşıyorlardı. Ebeveynleri kahve değirmeni, bakkal gibi işletmelerin yanı sıra arazi ve büyük çiftlik sahipleriydi, dolayısıyla Mirabal kardeşler üst sınıf bir evde büyüdüler. Hepsi evli ve çocuklu olan üç kız kardeşler devrimcilikten uzak gibi gözükseler de Dominik Cumhuriyeti’nin zalim diktatörü Trujillo’nun azılı muhalifleriydiler ve zamanla Trujillo’nun 31 yıllık rejimine meydan okuyan yeraltı örgütlenmesinin liderleri haline geldiler.

Mirabal kardeşlerin çocuklukları kargaşa döneminde geçti. Latin Amerika’nın en kanlı rejimlerinden biri olarak kabul edilen Trujillo’nun totaliter yönetimi altında büyüdüler. 31 yıllık iktidarı sırasında 50 binden fazla insanın ölümünden sorumlu olan Trujillo’nun yönetimi rüşvet, cinayet, faili meçhul kayıplar, sivil özgürlüklerin yok edilmesi, yolsuzluk ve bir dizi başka bozukluklar içeriyordu. Mirabal kardeşler bu denli yozlaşmış bir yönetim altında yaşamak istemediler ve siyasi aktivizme yöneldiler.


YOLUN SONU MU? YOKSA HENÜZ BAŞI MI?

Minerva, kardeşleri arasında siyasete atılan ilk kişiydi ve politik olarak en aktifleriydi. Üniversitede hukuk eğitimi gördüğü sırada Trujillo hükümetinde var olan adaletsizliğin ve eşitsizliğin farkına varmaya başladı. Amcasıyla yaptığı bir sohbetten etkilenerek devrimci yer altı hareketine katıldı. Böylesine yoğun baskı ortamında direnç göstermek zordu. Bu nedenle Mirabal kardeşler direnişin, cesaretin, onurun simgesiydiler. Üç cesur kardeş diğer aktivistlerle birlikte direniş grupları örgütlediler ve ortak protestolarda bulundular. Trujillo’nun iktidarını devirmek uğruna defalarca hapsedildiler, işkence gördüler ve iktidarın bir numaralı hedefi haline geldiler.

Mirabal Kardeşler Trujillo’nun 15 bin Haiti’li toprak işçisini katlettiği olayın ardından direnişe katıldılar ve daha sonrasında -Trujillo’nun kendi deyimiyle- “Ülkenin en büyük sorunu” (!) haline geldiler. Minerva ve kocası Diktatör Trujillo’yu devirmek üzere silahlı isyan planlayan “Movimiento Revolucionario 14 de junio” (14 Haziran Devrimci Hareketi) isimli örgütün liderliğini üstlendiler. Kardeşleri ve eşleri de örgütte Dominik halkının özgürlüğü için savaştılar. Kız kardeşler gerilla hareketi için gerekli olan silahları taşıma ve saklama görevinde bulundular. Minerva, Patria ve Maria Teresa’nın direnişte kullandıkları lakapları “Las Mariposas” (Kelebekler) idi.

25 Kasım 1960’ta Patria, Minerva ve Maria kocalarını hapishanede ziyaret ettikten sonra evlerine giden yolda rejim polisi tarafından suikasta uğradılar. Kardeşler ve şoförleri araçtan dışarı çıkarıldı, dövüldü, boğuldu, işkence gördü ve öldürüldüler. Sonrasında cinayetleri örtbas edilmek üzere cesetleri araca geri kondu ve araç uçurumdan aşağı itildi. Tüm çabalara rağmen cinayet kamuoyunun tepkisini çekti çünkü hiç kimse Mirabal kardeşlerin kaza yaptığına inanmıyordu. Kardeşlerin cinayeti Trujillo rejiminde bir dönüm noktası olmuştur. Ölümlerinin ardından rejime karşı muhalefet ve direniş büyümüştür. Dominik halkı diktatörlüğe karşı daha aktif ve örgütlü mücadeleye girişmiştir. Nitekim rejim karşıtı hareketler diktatörün 30 Mayıs 1961’de suikaste uğramasına yol açmıştır. Trujillo’nun ölümünün ardından hükümet devrilmiştir.


SONUÇ YERİNE

Çocuklarımızın, bu yoz ve zalim sistemde yetişmesine izin vermeyeceğiz. Bu sisteme karşı savaşmak zorundayız. Ben kendi adıma her şeyimi vermeye hazırım gerekirse hayatımı da.

- Patria Mirabal.

Mirabal kardeşler diktatörlük karşıtı mücadelede sembol haline gelmiş cesur, güçlü, korkusuz kadınlardı. Bu mücadelede kendilerine en yakın şeyin ölüm olduğunun farkındalardı, fakat ölümden korkmuyorlardı. Özgürlük, adalet ve eşitliğin bedelini kendi hayatlarıyla ödemişlerdi. Patria, Minerva ve Maria şiddete uğrayan ne ilk ne de son kadınlardı. Mirabal kardeşler Trujillo iktidarında öldürülen binlerce insandan birkaçıydı sadece. Fakat onları diğerlerinden ayıran fark kuşkusuz direnişlerinin dünya çapında kadın ve insan haklarının sembolü haline gelmesiydi. Mirabal kardeşlerin mirası ölüm yıl dönümleri olan 25 Kasım’da düzenlenen Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde anılmaya devam ediyor.


KAYNAKÇA

Anon. 1970. “Death of ‘the Butterflies’ Gives Birth to a Revolution .” History Channel . Retrieved November 24, 2022 (https://web.archive.org/web/20190513115901/https:/www.historychannel.com.au/articles/death-of-the-butterflies-gives-birth-to-a-revolution/).

Anon. 2010. “Boyun Eğmeyen Kardeşler.” Retrieved November 24, 2022 (https://web.archive.org/web/20141225120537/http:/haber.sol.org.tr/kadinin-gunlugu/boyun-egmeyen-kardesler-haberi-36068).

Anon. 2020. “The Mirabal Sisters: 100 Women of the Year | Time.” Time.Com. Retrieved November 24, 2022 (https://time.com/5793594/mirabal-sisters-100-women-of-the-year/).

Anon. 2021. “Rafael Trujillo - Children, Facts & Death .” HISTORY. Retrieved November 24, 2022 (https://www.history.com/topics/1960s/rafael-trujillo).

Anon. n.d. “Trujillo Molina, Rafael Leónidas (1891–1961).” Encyclopedia.Com. Retrieved November 24, 2022 (https://www.encyclopedia.com/humanities/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/trujillo-molina-rafael-leonidas-1891-1961).

Pruitt Sarah. 2021. “How the Mirabal Sisters Helped Topple a Dictator .” HISTORY. Retrieved November 24, 2022 (https://www.history.com/news/mirabal-sisters-trujillo-dictator).

Sanchez, Victoria. 2017. “Las Mariposas: The Mirabal Sisters’ Role as Heroines of the Dominican Republic .” StMU History Magazine . Retrieved November 24, 2022 (https://web.archive.org/web/20190510002212/https:/www.stmuhistorymedia.org/las-mariposas-the-mirabal-sisters-role-as-heroines-of-the-dominican-republic/#markerref-73049-3).

[1]İstanbul Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi Kulübü, sgultas@ogr.iu.edu.tr [2] Patria, Minerva, Maria Teresa


110 görüntüleme0 yorum

İlgili Yazılar

Hepsini Gör

Comments


Ly7ulAhk_400x400.png
Istanbul_Universitesi.png

İstanbul Üniversitesi
Siyaset Bilimi Kulübü

  • Instagram
  • Grey Twitter Icon
  • Grey LinkedIn Icon
bottom of page